Ngày Môi trường thế giới 5/6/2024 được Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) phát động với chủ đề "Phục hồi đất, chống hạn hán và sa mạc hóa" nhằm kêu gọi các quốc gia trên toàn cầu cùng chung tay bảo vệ môi trường sống của chính mình và cho thế hệ tương lai.

Theo Công ước của Liên hợp quốc về chống sa mạc hóa, có tới 40% diện tích đất đai trên hành tinh bị suy thoái, ảnh hưởng trực tiếp đến một nửa dân số thế giới và đe dọa khoảng một nửa GDP toàn cầu (44 nghìn tỷ USD). Tần suất và thời gian hạn hán đã tăng 29% kể từ năm 2000, nếu không có hành động khẩn cấp, hạn hán có thể ảnh hưởng đến hơn 3/4 dân số thế giới vào năm 2050. Phục hồi đất là một trong những mục tiêu chính trong Thập kỷ Phục hồi Hệ sinh thái của Liên hợp quốc (2021-2030), thông qua các chính sách, sáng kiến và tham gia cơ chế hợp tác toàn cầu, khu vực để bảo vệ và hồi sinh các hệ sinh thái trên toàn thế giới nhằm đạt được các Mục tiêu Phát triển bền vững.

Việt Nam được đánh giá là quốc gia chịu ảnh hưởng bởi hạn hán, thoái hóa đất và cồn cát di động theo mùa gió. Theo thống kê năm 2021 của Bộ TN&MT, Việt Nam có gần 11.838 nghìn ha chiếm 35.74% tổng diện tích đất tự nhiên của cả nước đang chịu tác động của thoái hóa, hoang hóa dẫn tới sa mạc hóa. Đặc biệt là tại khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ là 3 khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Hiện nay, thực trạng suy thoái đất, hoang hóa, sa mạc hóa tại Việt Nam đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng và phổ biến.

Việt Nam xác định nông nghiệp là "trụ đỡ" của nền kinh tế, theo đó chất lượng đất ảnh hưởng rất lớn đối với sản lượng ngành. Vì vậy, việc phục hồi, nâng cao chất lượng đất luôn là mục tiêu mà Đảng, nhà nước và người dân quan tâm. Việc làm này có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc phát triển kinh tế, góp phần nâng cao đời sống nhân dân, ổn định trật tự an toàn xã hội; đảm bảo an ninh lương thực.

Cùng hưởng ứng chủ đề Ngày Môi trường thế giới năm 2024 được Chương trình Môi trường Liên hợp quốc phát động, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị các Bộ, ban ngành, đoàn thể Trung ương; Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức các hoạt động như sau:

Tiếp tục triển khai Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật về tăng cường các hoạt động quản lý chất lượng môi trường đất;

Xây dựng cơ chế chính sách, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực, cơ sở vật chất kỹ thuật, cơ sở nghiên cứu phòng chống sa mạc hóa; điều tra đánh giá thực trạng hoang mạc hóa, xây dựng cơ sở dữ liệu về sa mạc hóa, xây dựng bản đồ hạn hán cho các khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp; tổ chức các hoạt động chuyển giao công nghệ và những kết quả về hợp tác quốc tế, hợp tác khu vực, trong đó có sáng kiến về giảm phát thải thông qua các nỗ lực hạn chế mất rừng và suy thoái rừng, sáng kiến về chi trả dịch vụ môi trường rừng...

Căn cứ vào tình hình thực tế của mỗi địa phương, cần chủ động xây dựng kế hoạch, tổ chức triển khai phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội và sinh thái của từng vùng

Đẩy mạnh các hoạt động bảo vệ và phát triển rừng, sử dụng hiệu quả tài nguyên đất, phát triển sinh kế cho người dân ở những vùng có nguy cơ hoặc bị sa mạc hóa, bên cạnh đó nghiên cứu và áp dụng những giải pháp tiên tiến nhằm sử dụng hiệu quả nguồn nước và bảo vệ bề mặt của đất.

Kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải từ hoạt động xây dựng, công nghiệp, nông nghiệp (đặc biệt là hoạt động chăn nuôi và canh tác nông nghiệp) và quy định về phân loại rác thải tại nguồn

Tăng cường triển khai nhân rộng các mô hình hiệu quả trong việc phục hồi đất, chống hạn hán và sa mạc hoá đặc biệt là những khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp của hiện tượng hạn hán, sa mạc hoá...

Khoa Tài nguyên & Môi trường, Trường Đại học Khoa học Thái Nguyên hưởng ứng ngày Môi trường và tháng hành động vì môi trường năm 2024 với chuỗi các hoạt động giáo dục, hợp tác, trải nghiệm ý nghĩa cho hiện tại và tương lai: liên kết trao đổi về Quản lý tài nguyên rừng cho sự phát triển bền vững giữa GS.TS.Felipe Bravo, Đại học Valladolid, Tây Ban Nha; tổ chức Chiến dịch" Thu hồi pin cũ - Bảo vệ trái đất xanh"; thực tế, giáo dục môi trường cho trẻ em tại HTX nông nghiệp sinh thái Quân Chu, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.

Một số hoạt động của chương trình:

Chiến dịch" Thu hồi pin cũ - Bảo vệ trái đất xanh"

Hoạt động liên kết trao đổi về Quản lý tài nguyên rừng cho sự phát triển bền vững giữa GS.TS.Felipe Bravo, Đại học Valladolid, Tây Ban Nha

Hoạt động thực tế, giáo dục môi trường cho trẻ em tại HTX nông nghiệp sinh thái Quân Chu, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên